Endüstri 4.0 ve tarihsel kategorileri ile iş sağlığı ve güvenliği ilişkisine değindikten sonra bu yazıda İSG 4.0’ın temel bileşenleri üzerinde duracağım.
Öncelikle İSG 4.0’a ilişkin kavramlaştırma denemesini hatırlayalım: “ İSG 4.0, Endüstri 4.0 ve dijital dönüşüm sürecinin temel yapı taşlarının iş sağlığı ve güvenliği alanına entegre edilmesi sayesinde, çalışanların sağlık ve güvenliklerinin proaktif olarak korunmasını amaçlayan, insan ve makine uyumunu en üst düzeye çıkararak güvenliği sağlayan yeni akıma verilebilecek kavramdır…”
İSG 4.0 kavramının Endüstri 4.0 ile yakın ilişkisi(hatta doğrudan yaşanan endüstriyel dönüşümün etkisinin İSG alanına yansımaları) düşünüldüğünde İSG 4.0’ın temel bileşenlerine geçmeden önce Endüstri 4.0’ın dayanaklarına değinmenin faydalı olacağı kanaatindeyim.
En genel hali ile 9 ana dayanak üzerinden tariflenen Endüstri 4.0’da karşımıza çıkan başlıkları hatırlayalım:
Şekil 1. Endüstri 4.0’ın Temel Dayanaklar
Yukarıdaki 9 ana başlık, bugün yaşanan dijital dönüşümün anahtarını oluşturuyor. İlerleyen yıllarda bu teknolojik gelişmelere-başlıklara yenilerinin eklenebileceğini öngörebilsek de popüler olan ve günümüz üretim süreçlerini yıkıcı bir şekilde değişime zorlayan başlıkları bu şekilde özetleyebiliriz.
İşte Endüstri 4.0, bu teknolojik gelişmeleri arkasına alarak üretimde esneklik, hız, verimlilik ve kalite başlıklarında iyileştirmeyi hedefliyor…
Peki, Endüstri 4.0 çağında çalışanların sağlık ve güvenliğini nereye yerleştirmeliyiz? Üretimde hız, kalite, verimlilik bir yana bu teknolojik gelişmeler iş kazaları sonucunda yaşanan kayıpların önüne geçmede ne gibi olanaklar sunacak?
İSG 4.0 ile kavramlaştırmaya çalıştığım ve üzerinde durduğum başlık tam olarak bu soruların cevabını arıyor…
Devam edelim…
Yukarıda belirttiğimiz teknolojik gelişmeler sayesinde Endüstri 4.0’un üretimde gerçekleştirdiği olağanüstü dönüşümden İSG nasıl faydalanacak ya da başka bir deyişle İSG 4.0’ın temel bileşenlerini neler oluşturacak?
Tıpkı Endüstri 4.0’da olduğu gibi İSG 4.0 için de temel teknolojik gelişmelerin yaratacağı fırsatlar belki aşağıdaki gibi tariflenebilir:
Şekil 2. İSG 4.0 ve Temel Bileşenleri(Mert Uzun)
Yukarıda tarif etmeye çalıştığım her bir başlık aslında Endüstri 4.0 ile birlikte hayatımıza giren başlıkların İSG alanındaki karşılıkları ile uyumlu… Örneğin “nesnelerin interneti(IoT)” teknolojisi İSG alanında son yıllarda özellikle personel takibi başlığında birçok yenilikçi uygulamanın ortaya çıkmasına neden oldu… Madenlerde personel takibinin yapılması ve kaza anında lokasyon tespiti gibi olanaklara erişmemiz bu teknolojik gelişme sayesinde mümkün oldu…
İSG 4.0 uygulamalarına bir başka örnek olarak sanal ve arttırılmış gerçeklik uygulamaları olarak verilebilir. Bu teknolojilerin her geçen gün hayatımıza daha fazla girmesi ile birlikte İSG eğitimlerinde yenilikçi bir dönem açıldı ve “simülasyon teknolojileri” birçok kısıtın(mekan, ekipman vb.) ortadan kolaylıkla kaldırılmasına yardımcı olmaya başladı…
Örnekleri elbette çoğaltmak mümkün…
Teknolojik gelişmelerin İSG alanındaki yansımalarını bu yazı dizisinin bir parçası olarak önümüzdeki haftalarda ele almaya çalışacağım.
Böylelikle İSG 4.0’ın temel bileşenleri ile ilgili daha somut ve uygulamaya yönelik örnekleri değerlendirme imkanı bulabileceğiz.
Görüşmek dileğiyle…
Yazar: Dr. Mert Uzun
