Koronavirüs pandemsinin ilk kriz etabının atlatılmaya başlandığı bugünlerde daha belirgin olarak bir gerçekle yüzleşiyoruz: Salgın kısa sürede sona ermeyecek ve salgınla yaşamayı öğrenmek zorundayız. Bu nedenle üretime devam edecek kuruluşlarda uzun dönemi de kapsayacak sürdürülebilir korunma yöntemleri geliştirmeliyiz. Salgının ilk gününden bu yana işyerlerinde dezenfeksiyon disiplini kuruldu, koruyucu donanım ve sosyal mesafe konusunda bazı uygulamalar hayata sokuldu. Ancak tam bu noktada o soruyu sormalıyız: Bu uygulamalar nasıl sürdürülebilir kılınacak?
İlk Covid-19 vakasının görüldüğü günden bu yana koranavirüsten sakınmak için alınması gereken önlemlere ilişkin adeta bilgi bombardımanı mevcut. Hemen hemen her gün spesifikleşmiş alanlarda koranavirüsten sakınmak için yapılması gerekenlere ilişkin bilgilendirmeler yapılıyor. Bu yazıda, belirtilen bu önlemlere ilişkin iyi uygulama örneği sayılabilecek bazı dijital çözümler üzerinde duracağım.
Geçmiş yazılarımda İSG 4.0* olarak kavramsallaştırmaya çalıştığım ve Endüstri 4.0 döneminde İSG’nin konumuna ilişkin verdiğim birçok örnekten bugün Covid-19’dan sakınmak için faydalanabileceğimizi düşünüyorum.
Bu çerçevede, dijital teknolojiler kullanılarak işyerlerinde koronavirüs ile daha etkin mücadele yürütülmesine olanak sağlayan aşağıdaki 5 iyi uygulama örneğini kısaca aktarmaya çalışacağım.
Görüntü İşleme ile “Maske Tanıma-Kişi Sayma”
Görüntü işleme teknolojisi, günümüzde yalnızca sağlık ve güvenlik alanında değil birçok sektörde iyi iyi uygulama örneği yaratmaya olanak veriyor. Gerçek zamanlı görüntüler üzerinde ihtiyaç duyduğunuz parametreler ve bu parametrelerin ilişkilendirilmesi ile başarılı uygulamalar ortaya konulabilir. Bu konudaki en popülerler örnekler Amazon’un insansız marketi ya da otonom araçlarda kullanılan teknolojiler olabilir.
Bu teknoloji ile bu dönemde hayata geçirilebilecek en güzel örneklerinden biri yakın zamanda geliştirildi. Kuruluşlardaki mevcut CCTV kameralarına entegre edilebilen yazılımlar sayesinde, kameraların görüş alanında bulunan kişilerin maske takıp takmadıklarının kontrol edilmesi oldukça pratik bir uygulama. Bu uygulama, aynı zamanda belirli bir alanda sınırlı sayıda kişi bulunmasının zorunlu olduğu alanlarda kişi sayma özelliği ile sağlık ve güvenlik yeteneklerinizi arttırmaya yardımcı olabilir. Böylelikle maske kullanımını kameralar ile denetleyebilir, tanımladığınız alanlardaki kişi sayısını anlık olarak takip edebilir ve uyarı alabilirsiniz. Böylelikle bu tarz takip gerektiren faaliyetler için en az sayıdaki iş gücünden faydalanır ve teknolojinin avantajları ile efektif sonuçlar elde edebilirsiniz.
Nesnelerin İnterneti ile “Güvenli Mesafe”
Bilindiği üzere “sosyal izolasyon” koronavirüsün bulaşmasına engel olmada en etkili korunma yöntemi. Çeşitli ülkelerde 1,5-4 metre arasında değişen “güvenli mesafenin” sağlanmasının günlük hayatta sürekli sağlanmasının güçlüğü herkesin malumu… Daha önce böyle bir disiplinle çalışmamış mevcut iş gücümüz bu kural ile çalışmaya adaptasyonda birçok sorun yaşamaktadır. Kaldı ki günlük pratikte güvenli mesafeden daha kısa mesafelerde çalışmak durumunda olan bazı iş kollarında bu kurala uymak çok daha zor…Yine de bazı uygulamalar geliştirilebilir:
Nesnelerin interneti sayesinde çalışanların güvenli mesafe konusunda alışkanlık kazanması ya da bu kurala uymadığında uyarılması mümkün. Çalışanların rahatsız olmadan taşıyabileceği ağırlık ve ebatlardaki haberleşme nesneleri, bu konuda yardımcı olabilir. Bu cihazların birbirleri ile etkileşiminin (yani insanların etkileşiminin) mesafe bazlı algılanması ve bu mesafeye göre aksiyonların geliştirildiği örneklerden faydalanabilirsiniz. Örneğin işyerinde 2 metre olarak tanımlanmış güvenli mesafenin ihlal edilmesi durumunda bu mesafeyi aşan personeller üzerindeki bir nesnenin ses çıkarması ya da titremesi ile çalışan uyarılabilir. Benzer uygulamalar çeşitli yerlerde güvenli mesafenin tayini için (özellikle kuyruk vb. gibi alanlar) kullanılabilir.
Giyilebilir Teknolojilerle Uzaktan Denetim
Salgının ilk gününden bu yana ara vermeden çalışmak durumunda olan birçok kuruluş ve yeni bugünlerde tekrar iş başı yapan kuruluşlar koronavirüslü bu “yeni normale” alışmak durumunda olacak. Seyahat kısıtlamalarının olduğu, belirli dönemlerde sokağa çıkma yasağının uygulandığı bir dönemde üretime/hizmete devam eden kuruluşların birçok ihtiyacı(bakım vb.) devam edecektir. Bu dönemdeki ihtiyaçlardan biri de işyerindeki bazı süreçlerin denetlenmesi ve raporlanması olacaktır.
Giyilebilir teknolojiler bu konuda ufuk açıcı çözümler sunmaktadır. Baretlere entegre edilebilecek ergonomik yeterliliğe sahip kamera sistemleri bunun en güzel örneğidir. Bu ekipman sayesinde bazı işlerin denetimi için denetçinin işyerine gitmeden uzaktan denetim gerçekleştirmesi mümkün olabilecektir. İşyerinde desteğe ihtiyacı olan kuruluş kendi çalışanın başındaki kamera ile işyerinde görülmesi gereken fiziki alanları denetçiye anlık olarak gösterebilecek ve denetçinin yönlendirmesi ile ilgili alanlarda görüntülemeye aracılık edecektir. Bu şekilde yapılacak görsel olarak kayıt altına alma özellikleri ise denetimin raporlamasındaki görsel niteliği arttıracaktır.
Yenilikçi Eğitim Modülleri
Salgın sürecinin en başından bu yana özellikle eğitim ve öğretim hayatında uzaktan eğitim yöntemi benimsendi. Bu alanda birçok başarılı yazılım milyonlarca kişi tarafından kullanıldı. Uzaktan eğitimin verimliliği ile ilgili tartışmalar devam ederken üretime devam eden kuruluşlarda Covid-19 ile ilgili eğitim, bilgilendirme ve vb. iletişim araçlarına olan ihtiyaç ortaya çıktı. Geçmiş dönemde iştahla bakılmayan “uzaktan eğitim” bu dönemde mecburen tercih edildi. Uzaktan eğitim pratiği, kuruluşlarda bazı eğitim başlıklarının bu yöntemle verilebileceği ya da bu yöntem ile eğitimlerin pekiştirilmesinin mümkün olacağına ilişkin olanaklar sunuyor.
Özellikle çalışanların iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili alacağı eğitimlerin uzaktan eğitim, yüz yüze eğitim, sanal gerçeklik destekli eğitim vb. birçok türünün bu süreçten sonra yaygınlaşmasını bekleyebiliriz. Zira şu anda bile uzaktan çalışanlar için bu modüller tercih ediliyor. Birçok başlıkta dijitalleşmenin hızlandığı bu dönemde sağlık ve güvenlik uygulamalarında da bir dijital dönüşüm gerçekleşmesi kaçınılmaz. Bu nedenle iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eğitim yöntemleri de dijital yeteneklerle her geçen gün daha fazla harmanlanacaktır.
Dijital Veri Toplama ve Analiz
Salgın tüm dünyaya “veriler” ile ilgili değerlendirmelerin nasıl yapıldığına ilişkin çok acı bir deneyim yaşatıyor. Günlük test, vaka, iyileşen ve ölen hasta sayıları ile ilgili günlük bilgilendiğimiz bu dönemde günlere hatta aylara göre salgının seyrine ilişkin grafikler görüyoruz. Bu grafikleri başka ülkelerdeki salgının seyri ile karşılaştırıp değerlendirmeler yapıyoruz. Bu veriler bir yandan canımızı yakıyor ancak öte yandan da önümüzü aydınlatıyor. Çünkü salgının seyrini takip etmek ve geleceği öngörmek şu an için en önemli imkanımız.
Veri, salt koronavirüs ile ilgili olduğundan değil, içinden geçtiğimiz Endüstri 4.0 döneminde birçok başlıkta verimlilik, kalite, sağlık ve güvenlik gibi birçok başlıkta pozitif bir kaldıraç etkisi gösterdiği için de önemli. Hemen hemen her gün “verinin önemi” ile ilgili değerlendirmeler yapılan bu günlerde “sağlık ve güvenlik verilerimizin” dijitalleşmesi ve bu verilerin analizi ile geleceğe ilişkin değerlendirmeler yapabiliriz. Kuruluşlarda birçok departmanda veri analizi ile belirlenen stratejilere benzer olarak kuruluştaki sağlık ve güvenlik verilerinin dijitalleşmesi için bu dönemi bir fırsat olarak görebilir. Her şeyin sayılar ve grafiklerle ifade edildiği günümüzde kuruluşlarda yürütülen iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinde detaylandırılmış verilerin toplanması ve bu verilerin sistemli analizi için dijital araçlardan (yazılım, uygulama vb.) faydalanabilirsiniz.
Bu yazıda belirtilen örnekleri arttırmak elbette mümkün… Bu dijital çözümlere koronavirüsten sakınmak için değil normal çalışma hayatımızdaki risklerden korunmak için ihtiyaç duyacağımız günlerin çabucak gelmesini temenni ediyorum. İş sağlığı ve güvenliği alanında yürüttüğümüz dijitalleşme projeleri için www.meganova.se sayfasını takip edebilirsiniz.
* İSG 4.0 ve dijital çözümlere ilişkin genel çerçeve bilgi için:
https://www.linkedin.com/pulse/isg-40%C4%B1n-temel-bile%C5%9Fenleri-mert-uzun/
https://www.linkedin.com/pulse/isg-40-dijital-%C3%A7%C3%B6z%C3%BCmleri-mert-uzun/
